การบริหารและการพัฒนาวัดโสธรวรารามวรวิหาร : จากยุคก่อตั้งสู่อนาคต

Abstract

การวิจัยเรื่อง การบริหารและการพัฒนาวัดโสธรวรารามวรวิหารจากยุคก่อตั้งสู่อนาคต มีวัตถุประสงค์ คือ 1. เพื่อศึกษาการพัฒนาวัดโสธรวรารามวรวิหารในด้านหลักการที่สำคัญต่างๆ จากอดีตถึงปัจจุบัน 2. เพื่อศึกษาการบริหารวัดโสธรวรารามวรวิหารจากอดีตถึงปัจจุบัน 3. เพื่อศึกษาปัจจัยสนับสนุนการพัฒนาและการบริหารวัดโสธรวรารามวรวิหาร 4. เพื่อศึกษาปัญหาและอุปสรรคในการบริหารและการพัฒนาวัดโสธรวรารามวรวิหาร 5. เพื่อศึกษาแนวโน้มการบริหารและการพัฒนาวัดโสธรวรารามวรวิหารในอนาคต กรอบแนวคิดที่ใช้ในการวิจัยการบริหารและการพัฒนาของผู้นำวัด คือหลักการบริหาร 7 ประการ (POSDCORB ของ Luther Gulick, 1937) และศึกษาปัจจัยสนับสนุนส่งผลให้เกิดตัวแปรในด้านการพัฒนาวัดโสธรวรารามวรวิหาร ทั้ง 3 ด้าน คือ 1. ด้านการสร้างถาวรวัตถุและวัตถุมงคล 2. ด้านศาสนศึกษา 3. ด้านการเผยแผ่ศาสนธรรม โดยศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพและวิจัยเชิงปริมาณ ส่วนที่ 1 วิจัยเชิงคุณภาพ ศึกษาจากเอกสารและศึกษากลุ่มเป้าหมายโดยการสัมภาษณ์พระเถระผู้มีพรรษา 20 ขึ้นไป และพระภิกษุมัชฌิมาผู้มีพรรษา 20 ลงมา รวมทั้งหมดจำนวน 12 รูป 

ผลการวิจัย (1) การพัฒนาวัดโสธรวรารามวรวิหารในด้านหลักการที่สำคัญต่างๆ จากอดีตถึงปัจจุบัน พบว่า การพัฒนาบุคลากรภายในวัดมีการฝึกอบรมบ่มนิสัยให้มีจิตใจเข้มแข็ง มีความอดทน โดยใช้หลักการทางธรรม มีพรหมวิหาร 4 และสัปปุริสธรรม 7 ส่วนทางโลก เป็นแบบประชาพิจารณ์แบบมีส่วนร่วม (2) การบริหารวัดโสธรวรารามวรวิหารจากอดีตถึงปัจจุบัน พบว่า ผู้บริหารได้ให้ความสำคัญเกี่ยวกับบุคลากรทั้งพระภิกษุ สามเณร และฆราวาสมุ่งเน้นการบริหารในด้านการศึกษาให้ความรู้ และให้สิ่งตอบแทนแก่บุคลากร (3) ปัจจัยสนับสนุนการพัฒนาและการบริหารวัดโสธรวรารามวรวิหาร พบว่า ความเชื่อความศรัทธาในองค์หลวงพ่อพระพุทธโสธรร่วมบริจาคทำบุญ และบุคลากร พุทธบริษัท 4 รวมทั้งงบประมาณจากทางราชการ (4) ปัญหาและอุปสรรคในการบริหารและการพัฒนาวัดโสธรวรารามวรวิหาร พบว่า ผู้บริหารมีวิสัยทัศน์ที่แตกต่างออกไปจากผู้ร่วมบริหาร (บรรพชิตและฆราวาส) ทำให้เกิดการแตกแยกภายในองค์การวัด (5) แนวโน้มการบริหารและการพัฒนาวัดโสธรวรารามวรวิหารในอนาคตพบว่า ทางวัดโสธรฯ จะจัดตั้งพิพิธภัณฑ์เป็นแหล่งเรียนรู้เกี่ยวกับประวัติศาสตร์ต่างๆ ที่เกี่ยวกับวัดโสธรฯ สำหรับด้านการบริหารงานภายในวัดโสธรวรารามวรวิหารที่ได้นำเอาหลักทฤษฎีของ Luther Gulick, POSDCORB มาปรับใช้ภายในวัดโสธรฯ นั้นข้อสรุปในการบริหารงานของเจ้าอาวาสแต่ละยุคที่ได้ปฏิบัติและเน้นหนักนั้นคือ เจ้าอาวาสรูปที่ 1-2 ได้เน้นหนักในด้านการวางแผน (รูปที่ 3) ได้เน้นหนักในด้านการจัดการที่เกี่ยวกับบุคคล (รูปที่ 4-5) ได้เน้นหนักในด้านการวางแผน (รูปที่ 6) ได้เน้นหนักในด้านการจัดการที่เกี่ยวกับบุคคลและในด้านการสั่งการหรือการอำนวยการ (รูปที่ 7) ได้เน้นหนักในด้านการวางแผน (รูปที่ 8) ได้เน้นหนักในด้านการวางแผนในด้านการจัดการที่เกี่ยวกับบุคคลและในด้านการงบประมาณ (รูปที่ 9) ได้เน้นหนักในด้านการจัดองค์การ (รูปที่ 10) ได้เน้นหนักในด้านการวางแผนและในด้านการงบประมาณ (รูปที่ 11) ได้เน้นหนักในด้านการวางแผนในด้านการจัดการที่เกี่ยวกับบุคคลและในด้านการงบประมาณ (รูปที่ 12-13) ได้เน้นหนักในด้านการงบประมาณ ส่วนที่ 2 ศึกษาวิจัยเชิงปริมาณ สำรวจกลุ่มประชากรทั้งหมด 150 รูป/คน ใช้แบบสอบถามเป็นเครื่องมือในการวิจัยใช้โปรแกรมสำเร็จรูป SPSS for windows ร้อยละ, ค่าเฉลี่ย, ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน, ค่าพิสัย (range) ในการวิเคราะห์ข้อมูลผลการวิจัยจากข้อมูลพระภิกษุ สามเณร การบริหารงานภายในวัด ทั้ง 7 มิติ POSDCORB พบว่าในภาพรวมอยู่ในระดับมาก ค่าเฉลี่ย 3.58 ข้อมูลอุบาสก อุบาสิกา การทำบุญและปฏิบัติธรรมพบว่าในภาพรวมอยู่ในระดับมาก ค่าเฉลี่ย 3.81 ข้อมูลพุทธศาสนิกชนทั่วไป การทำบุญและปฏิบัติธรรมพบว่าในภาพรวมอยู่ในระดับมาก ค่าเฉลี่ย 3.98

คำสำคัญ: การบริหาร การพัฒนา วัดโสธรวรารามวรวิหาร