องค์ประกอบของการบริหารคุณภาพโรงเรียนมัธยมศึกษาสู่ความเป็นเลิศระดับสากล

Abstract

จากผลการประเมินการเรียนรู้ตามโครงการประเมินผลนักเรียนนานาชาติ (Programme for International Student Assessment: PISA) ของประเทศสมาชิกองค์กรเพื่อความร่วมมือและพัฒนาเศรษฐกิจ (Organisation for Economic Co-operation and Development: OECD) พบว่าคุณภาพหรือศักยภาพของคนไทยยังต่ำกว่าหลายประเทศ และทิศทางการพัฒนาคุณภาพการมัธยมศึกษายุคใหม่ได้กำหนดเป้าประสงค์ไว้ว่า “ผู้เรียนเป็นคนไทยยุคใหม่มีคุณภาพมาตรฐานระดับสากล มีความเป็นพลโลก” ซึ่งเป็นความท้าทายของโรงเรียนที่จะบริหารจัดการไปสู่เป้าหมายดังกล่าว เพื่อให้มีแนวทางในการบริหารจัดการโรงเรียนจึงได้มีการวิจัยเพื่อศึกษาองค์ประกอบของการบริหารคุณภาพโรงเรียนมัธยมศึกษาสู่ความเป็นเลิศระดับสากล เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (qualitative research) ศึกษาเฉพาะกรณี (case study approach) ในโรงเรียนที่ประสบความสำเร็จ ขั้นตอนการวิจัยใช้วิธีการศึกษาเอกสาร (document research) และการศึกษาภาคสนาม (field approach) ซึ่งเลือกพื้นที่ศึกษาจากโรงเรียนในโครงการโรงเรียนมาตรฐานสากล (world-class standard school) ระดับมัธยมศึกษา จำนวน 3 โรงเรียน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วยแบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้างจำนวน 5 ฉบับ และการสังเกต ผลการศึกษาพบว่า โรงเรียนที่มีความเป็นเลิศระดับสากล ประกอบด้วย 3 องค์ประกอบหลัก คือ 1) ผู้เรียนมีศักยภาพเป็นพลโลก 2) หลักสูตรและการเรียนการสอนเทียบเคียงมาตรฐานสากล และ 3) การบริหารจัดการด้วยระบบคุณภาพที่เป็นที่ยอมรับในระดับสากล ในการวิจัยครั้งนี้ผู้วิจัยมุ่งศึกษาองค์ประกอบของการบริหารคุณภาพโรงเรียนมัธยมศึกษาสู่ความเป็นเลิศระดับสากล จากการศึกษาเอกสาร หลักการแนวคิด ทฤษฎี และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และการศึกษาจากภาคสนามโดยการสัมภาษณ์ สรุปองค์ประกอบการบริหารคุณภาพโรงเรียนมัธยมศึกษาสู่ความเป็นเลิศตามแนวการบริหารจัดการด้วยระบบคุณภาพ ตามเกณฑ์รางวัลคุณภาพแห่งชาติ (Malcolm Baldrige Nation Quality Award: MBNQA) ซึ่งประกอบด้วย 7 องค์ประกอบหลัก คือ การนำองค์กร การวางแผนกลยุทธ์ การเน้นผู้เรียนและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย การวัดวิเคราะห์และการจัดการความรู้ การมุ่งเน้นบุคลากร การมุ่งเน้นการปฏิบัติ และผลลัพธ์ด้านผู้เรียน แต่ละองค์ประกอบมีแนวทางการพัฒนาที่นำสู่การปฏิบัติอย่างมีประสิทธิภาพทั่วทั้งโรงเรียน มีการติดตามผลที่ชัดเจน และมีการกำหนดตัวชี้วัดที่สอดคล้องไปในแนวทางเดียวกันสู่เป้าหมายรวมของโรงเรียน หลักสูตรและการจัดการเรียนการสอนอยู่ในองค์ประกอบดำเนินการตั้งแต่องค์ประกอบที่ 1-6 ส่วนคุณลักษณะผู้เรียนที่มีศักยภาพเป็นพลโลกคือผลลัพธ์ในองค์ประกอบที่ 7

คำสำคัญ: ความเป็นเลิศระดับสากล, การนำองค์กร, การวางแผนกลยุทธ์, การวัดวิเคราะห์และการจัดการความรู้, การมุ่งเน้นบุคลากร, การมุ่งเน้นการปฏิบัติ

The results of PISA testing launched in OECD member countries showed that the potential of young Thai people was lower than that of those of other countries. The new direction of secondary education quality development aims to prepare young people to become global citizen with World-Class standard. It is a challenge in managing the school to reach the target. To provide guidelines for school management, this research was carried out. The study consisting of two steps; document research and field study, was conducted in 3 schools. Instrument included five semi-structured interview forms and an observation form. The results revealed that schools that gained World-Class standard had three main elements; 1) students having potential in becoming global citizen, 2) curriculum and teaching and learning relevant to international standard, and 3) MBNQA management practice. In this study the researchers looked into elements of secondary school management for World-Class Standard School through documents and related research works and interviews. It was concluded that elements of secondary school management for World-Class Standard School, basing on MBNQA consisting of seven aspects; leadership, strategic planning, student and stakeholder focus, measurement analysis and knowledge management, staff focus, practices focus, and result. Each element had its approach for effective application, follow-up activity, and indicators corresponding to school’s objectives.Curriculum and teaching and learning were included in elements 1-6, and characteristics of learners with potential to become global citizen, the result, was in element 7c.

Keywords: World-Class standard, leadership, strategic planning, measurement analysis, knowledge management, staff focus, practices focus